Những nhà văn tuổi Tỵ thành danh trong thế kỷ XX

Thứ hai - 10/03/2025 22:54

Những thống kê sau đây có thể chưa đầy đủ nhưng cũng cho ta thấy các nhà văn, nhà thơ tuổi Tỵ chiếm số lượng khá đông đảo trên văn đàn Việt thế kỷ XX. Nhiều tác giả xứng đáng là cây đại thụ của nền văn học Việt Nam hiện đại và sẽ lưu danh mãi với thời gian như: Nam Cao, Thâm Tâm, Trần Mai Ninh, Lê Đạt, Phạm Tiến Duật...

Tuổi Ất Tỵ (1905)

- Nguyễn Khánh Toàn (01/8/1905 – 09/12/1993), quê gốc làng Thanh Lương, phường Hương Xuân, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông là chủ biên và tác giả của các bộ sách về lịch sử Văn học Việt Nam. Ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học và Công nghệ năm 1996, truy tặng Huân chương Sao Vàng năm 2008.

- Nam Xương (1905 – 1958), nhà văn, nhà viết kịch. Quê làng Phù Khê, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Ông hoạt động bí mật trong vùng tạm chiếm ở Hà Nội, Sài Gòn. Hy sinh năm 1958 ở Sài Gòn.

Tuổi Đinh Tỵ (1917)

- Nam Cao (29/10/1917 – 30/11/1951), tên thật là Trần Hữu Tri - nhà văn, nhà thơ, nhà báo, chiến sĩ, liệt sĩ. Quê ông ở làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam Sang, phủ Lý Nhân (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam). Nam Cao là một trong những nhà văn tiêu biểu nhất thế kỷ XX, có nhiều đóng góp quan trọng đối với việc hoàn thiện phong cách truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX. Nam Cao được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học và Nghệ thuật năm 1996.

- Thâm Tâm (12/5/1917 – 18/8/1950), quê ở thị xã Hải Dương (nay là thành phố Hải Dương), tỉnh Hải Dương. Ông mất sau một cơn bệnh đột ngột trên đường đi công tác trong chiến dịch Biên giới. Ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2007.

- Trần Mai Ninh (1917 - 1947), quê ở Thanh Hóa, hy sinh trong nhà tù giặc Pháp ở Nam trung Bộ. Ông đặc biệt nổi tiếng với các bài thơ mở đầu cho dòng thơ cách mạng và kháng chiến hào hùng như: Nhớ máu, Tình sông núi… Ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2007.

Tuổi Kỷ Tỵ (1929)

- Trần Kim Trắc (14/6/1929 - 17/11/2018), quê xã Lương Hòa Lạc, huyện Chợ Gạo, tỉnh Mỹ Tho (nay là tỉnh Tiền Giang). Giải thưởng Hội Nhà văn 1945 - 1954, 1995.

- Nguyễn Trọng Oánh (01/11/1929 – 24/12/1993), quê xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2001.

- Vũ Tú Nam ((05/10/1929 – 9/9/2020), quê ở Nam Định. Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam khóa IV (1989 – 1994). Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2001.

- Giang Nam (02/02/1929 – 23/01/2023), quê xã Ninh Bình, huyện Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật 2001.

- Hoàng Tố Nguyên (30/8/1929 - 30/6/1975), quê ở Gò Me, làng Bình Ân, nay là xã Bình Ân, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang. Tham gia kháng chiến và hoạt động văn nghệ ở chiến khu Tây Nam Bộ từ những năm kháng chiến chống thực dân Pháp.

- Lê Đạt (10/9/1929 – 21/4/2008), quê ở Á Lữ, Bắc Giang. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2007.

- Nguyên Hồ (1929 – 2015), quê ở xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Ông sáng tác thơ ca từ năm 16 tuổi. Những tác phẩm chính: Áo rách tim vàng (truyện thơ, 1956); Yêu nhau xin nhớ lời nhau (tập ca dao, 1958); Bài ca bốn ngàn năm lịch sử Việt Nam (sử ca, 1975)…

- Trường Lưu (07/7/1929 – 15/5/2015), quê Tịnh Long, Sơn Tịnh, Quảng Ngãi. Giải thưởng của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam năm 2003.

- Ngô Y Linh (21/5/1929 – 21/7/1978), bút danh Nguyễn Vũ, là nhà viết kịch, đạo diễn sân khấu. Ông quê ở Bến Tượng, thị xã Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. Truy tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân năm 1984, truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2001.

Tuổi Tân Tỵ (1941)

- Trần Quang Long (6/2/1941 - 11/10/1968), quê thành phố Huế. Hy sinh tại biên giới Tây Ninh - Campuchia.

- Bằng Việt, sinh ngày 15/6/1941, quê xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, Hà Nội. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2001.

- Diệp Minh Tuyền (18/8/1941 – 21/11/1997), nhà thơ, nhạc sĩ, quê ở thành phố Mỹ Tho.

- Nguyễn Thái Vận (1941-1991), quê ở Xuân Lũng, Lâm Thao, Phú Thọ.

- Xuân Hoài (15/5/1941 - 08/3/2006), quê ở thị trấn Đức Thọ - Hà Tĩnh.

- Mai Quốc Liên (08/6/1941 – 10/3/2024), quê xã Điện Phước, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2012.

- Phạm Tiến Duật (14/01/1941 – 04/12/2007), quê ở huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ. Là một trong những tác giả tiêu biểu của thơ ca Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2001, truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học và Nghệ thuật năm 2012.

- Chu Cẩm Phong (12/8/1941 – 01/5/1971), quê ở thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân năm 2010. Ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2007.

- Dương Thị Xuân Quý (19/4/1941 - 08/3/1969), quê ở thôn Phú Thị, xã Mễ Sở, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên. Bà là nhà văn, liệt sĩ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Bà được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2007.

- Tô Hoàng (08/3/1941), nhà lý luận phê bình, đạo diễn phim tài liệu. Quê ở làng Xuân Cầu, xã Nghĩa Trụ, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên. Giải nhất cuộc thi ký văn học 2009.

- Tô Nhuận Vỹ (25/8/1941), quê ở xã Vĩnh Xuân, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2012.

- Lý Biên Cương (24/01/1941 - 22/3/2010), quê ở Nam Sách, Hải Dương. Ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2012.

- Nguyễn Quang Hà, sinh ngày 15/01/1941, quê ở xã Quang Châu, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, nguyên Tổng biên tập tạp chí Sông Hương, hiện đang sinh sống và làm việc tại TP Huế.

- Mã Giang Lân, sinh năm 1941, quê ở Thanh Hóa, Giáo sư, Tiến sĩ văn học, Nhà giáo Nhân dân. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2021.

- Ngô Thảo, sinh ngày 09/02/1941, quê quán tại xã Vĩnh Nam, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2012.

- Phan Hồng Giang (02/3/1941 – 10/9/2022), dịch giả, nhà nghiên cứu. Quê ở xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật 2012.

- Trần Vàng Sao (1941 – 09/5/2018), quê ở thành phố Huế. Ông nổi tiếng với "Bài thơ của một người yêu nước mình" và được chọn trong 100 bài thơ xuất sắc nhất Việt Nam thế kỷ 20. Tập thơ “Bài thơ của một người yêu nước mình” của ông được trao thưởng Giải thưởng sách Quốc gia năm 2021.

- Tô Nhuận Vỹ, sinh ngày 25/8/1941. Quê xã Vĩnh Xuân, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Giải thưởng Nhà nước về Văn học và Nghệ thuật năm 2012.

- Hoàng Thị Minh Khanh (20/10/1941), quê xã Đại Mỗ, huyện Từ Liêm, thành phố Hà Nội.

Tuổi Quý Tỵ (1953)

- Nguyễn Thị Minh Ngọc, sinh ngày 05/8/1953 tại Bà Rịa, nhà văn, nhà biên kịch, đạo diễn, diễn viên.

- Trần Đức Tiến, sinh ngày 02/5/1953 tại làng Cao Đà, xã Nhân Mỹ, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.

- Hữu Ước, sinh ngày 20/5/1953 tại xã Tiên Tiến, huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên. Được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động năm 2008.

- Ngô Vĩnh Bình, nhà phê bình văn học sinh ngày 07/3/1953 tại thôn Thụy Lôi, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, TP Hà Nội.

Tuổi Ất Tỵ (1965)

- Khánh Chi sinh năm 1965, quê ở Tuy Hòa, Phú Yên. Từng được mệnh danh là thần đồng thơ. Xuất bản tập thơ đầu tiên “Gởi gió về cho nội” năm 1978 khi vừa tròn 13 tuổi. Trở thành Hội Nhà văn Việt Nam năm 1991 khi mới 26 tuổi.

Các nhà văn trẻ tuổi Tỵ có thể kể ra đây: Đinh Tỵ (1977) có Nguyễn Xuân Thủy, Bình Nguyên Trang, Đỗ Doãn Phương, Uông Triều, Đoàn Thị Phương Nhung,…; Kỷ Tỵ (1989) có Nguyễn Đức Phú Thọ, Đinh Phương,…

7/2/2025
Nguyễn Duy Xuân (biên soạn)