Văn học - Cuộc sống

Nhiều người cho rằng AI rất nhạy cảm, sẽ không ngần ngại chìu lòng người tương tác để thỏa mãn tâm lý người sử dụng.

Tôi đã vào google tìm thơ Trần Mạnh Hảo, nhà thơ nổi tiếng hàng bậc nhất trong số các nhà thơ Việt Nam đương đại và chọn ngẫu nhiên “Bài thơ áo trắng” làm "nguyên liệu" cho cuộc trò chuyện với Meta AI để xem tài khen ngợi của Meta AI thế nào?
 

Sau cuộc trò chuyện với Meta AI sáng ngày 30 tháng 4 năm 2025, gã Khờ/ Đặng Xuân Xuyến "tổ chức" tiếp cuộc trò chuyện thứ 2 để thử tài “cảm” thơ văn cùng tài "nịnh" người đối thoại và sự "trở mặt" dễ thương của Meta AI về chính kiến "luận bàn văn chương” của chính Meta Ai. Gã Khờ nghĩ chỉ nên dẫn chuyện thế thôi còn việc tiếp theo là mời quý vị cùng đọc giải trí.
 

Bài "trò chuyện" này được gã Khờ/Đặng Xuân Xuyến thực hiện sau một ngày vô tình chấp nhận lời mời dùng chương trình hỗ trợ của Meta AI. Nếu muốn hiểu rõ về Meta AI, quý bạn gõ google để truy vấn, còn ở bài gã Khờ "trò chuyện" cùng Meta AI này là những câu hỏi Khờ mày mò thử nghiệm xem Meta AI khả năng thu thập thông tin, lưu trữ thông tin, suy đoán thông tin khi Meta AI truy cập và tổng hợp từ các nguồn khác ở ngưỡng nào?

Hạ Vi thực hiện một cuộc phỏng vấn vui vui, nhỏ gọn với ChatGPT tập trung xoay quanh chùm thơ về rượu từ đó có thể nhìn ra điểm mạnh điểm yếu và phong cách thơ của Đặng Xuân Xuyến. Tất cả câu trả lời đều là của AI (ChatGPT), Hạ Vi chỉ đặt những câu hỏi gợi mở. Xin mời mọi người đọc tham khảo.

Tôi bắt đầu viết sách để kiếm tiền từ năm 1994 cũng thật tình cờ, do sự “xúi giục” của tác gia Trần Hữu Thực, hệt như một “trò đùa” của số phận.
 

Cuồng yêu là bài thơ chỉ những người biết về tử vi mới hiểu, những người ngoại đạo chỉ cảm bằng thơ, nhưng hiểu sâu xa đến cội nguồn thì chỉ lơ mơ.

Nhưng đọc xong CHUYỆN CỦA GÃ KHỜ, tôi chẳng được vui tý nào mà lại cảm thấy đắng lòng khi nhận ra gã Khờ này phải chăng là một THẰNG NGỐC còn sót lại ở đầu thế kỷ 21 này.

Cuối tuần trước, nhà văn Đặng Xuân Xuyến gửi cho tôi truyện ngắn "CÔ" SƯỚNG CƯỚI VỢ”, anh viết từ năm 2015 và mới đưa lên mạng. Anh nói với tôi “viết tặng vợ chồng cậu em họ, cùng làng”, lại thêm lời đề tặng ở đầu truyện, thì đúng là chuyện thật người thật rồi. Vì thế tôi thích thú đọc ngay và nhận được từ câu chuyện đầy ắp những tiếng cười vui vẻ.

Tôi không làm thơ và cũng không phải là nhà phê bình văn học. Chỉ thích đọc thơ, chủ yếu là thơ thời kỳ trước, ít có cơ hội đọc những sáng tác gần đây.

Ngạn ngữ phương Tây có câu: "Con người đau khổ. Hát lên cái khổ đau của mình, con người sẽ vượt qua cái đau khổ ấy". Chàng trai trong thơ Đặng Xuân Xuyến đã ngân lên được nỗi đau tình lận đận của mình làm se sắt lòng người, chàng sẽ vượt qua cái đau khổ ấy!

Đã định không viết về Hội Nhà văn nữa. Nhưng trên trang vanvn.vn –  website chính thức của Hội Nhà văn Việt Nam (HNVVN)  đăng bài “Tấn công” Hội Nhà văn Việt Nam, thù hận hay đố kỵ?” khiến tôi không thể im lặng.  Bài viết trên Vanv.vn khẳng định: “Người ta dễ dàng cảm nhận được trong đó mùi vị thù hận hằn học và đố kỵ”.

Người ta ví von người phụ nữ như lửa, có thể thiêu đốt cả thành trì, lâu đài, thậm chí cả một vương triều... quả thật không sai. Ở EM, ngọn lửa ấy đã thiêu đốt một thành trì TA “trinh bạch” sừng sững được “nửa đời” người rồi.

Hình ảnh Mẹ trong thơ Nguyễn Văn Song luôn là hình ảnh người mẹ của làng quê nghèo khó, lam lũ, tảo tần với gam màu tối, với những hình ảnh xưa cũ quen thuộc đã được nhiều nhà thơ, nhiều thế hệ nhà thơ tiếp cận khai thác.

Chỉ là kể lại chuyện lạ về đặt tên của nhà mình mà khóe mắt thấy cay cay.

Ai cũng có tuổi thơ gắn bó với quê hương xứ sở, nơi chôn rau cắt rốn, nơi cuộc đời sâu nặng nghĩa tình với ông bà cha mẹ, với bà con làng nước hay với những gì thân thiết nhất. Tuổi thơ tôi cũng từng gắn bó với dòng sông quê hương.. Ấy là dòng sông Minh, là Rào như dân gian thường gọi.

Hai câu thơ: "Cầu Gia Bảy nứt vì bom Mĩ / Vá víu rồi còn đau đến lơ ngơ" được tác giả sắp xếp câu chữ như viết rất chân chất tự nhiên lại làm người đọc phải chùng lòng bởi sự ám ảnh.

Với nhà nghiên cứu văn học Thái Doãn Hiểu tôi coi như người Anh của mình. Trong bài này được nhà nghiên cứu cho phép, tôi xin dùng đại từ “Anh” để viết những gì tôi biết về Anh.

- Nhà thơ Hoàng Cát đã qua đời hồi 16h15 ngày 01.7.2024 (nhằm ngày 26 tháng 5 năm Giáp Thìn) tại Hà Nội, hưởng thọ 83 tuổi. Để tưởng nhớ nhà thơ Hoàng Cát, xin trân trọng giới thiệu lại bài viết về ông với nhà thơ Xuân Diệu của tác giả Trần Hoàng Thiên Kim.

Tự hào là cháu con
Nguyễn Bặc, Nguyễn Phi Khanh
Và anh hùng Nguyễn Trãi
Cùng các bậc tiền bối
Dựng cơ nghiệp tổ tiên

Thơ: Nguyễn Xuân Việt
Nhạc: Vũ Quốc Nam
Thể hiện: Nam Giang

Ai có dịp qua Đèo Ngang, hãy ngước nhìn đỉnh đèo non nước trời mây bao la, trên đó là một tượng đài bà Huyện Thanh Quan lồng lộng ở mãi với thời gian…

Bằng 16 chữ chọn lựa không ồn ào mỹ tự, nhà thơ Hoàng Xuân Sơn đã khắc họa "Em" của "Thu Vàng Phố Cũ" thật sinh động với vẻ đẹp mềm mại, tinh khôi, vẻ đẹp ấy đã khiến trái tim chàng trai tuổi mới lớn phải "mơ hồ" ngơ ngẩn.

Nàng như đóa hoa nhài nở nửa đêm xuân, đến bên chàng, và trước khi trời sáng đã đi rồi, đến và đi như một giấc mộng, như một làn mây viễn xứ. Bỏ yêu thương ở lại.

Nó kém mình 6 tuổi, vào nghề Kinh doanh Xuất bản phẩm trước mình khá lâu, từ khi nó còn là cậu học sinh cấp 3.

Họ đã khoác lên truyện cổ tích hai chiếc áo mới, một chiếc áo tự sự có sự đan cài giữa yếu tố cổ tích và hiện đại, một chiếc áo trữ tình có sự kết hợp yếu tố truyện dân gian.

- Lê Anh Xuân, nhà thơ, liệt sỹ tên thật Ca Lê Hiến, sinh ngày 5.6.1940 tại xã Tân Thành Bình, huyện Mỏ Cày (nay Mỏ Cày Bắc), tỉnh Bến Tre. Ông sinh trưởng trong một gia đình trí thức yêu nước. Cha là nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học Ca Văn Thỉnh. Lê Anh Xuân hy sinh ngày 21.5.1968 tại ấp Phước Quảng, xã Phước Lợi, huyện Cần Đước, tỉnh Long An.

- Giữa những ngày thành phố Buôn Ma Thuột dày đặc các hoạt động của Ngày Sách Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam góp thêm vào các sự kiện liên quan tới chữ nghĩa và văn hóa đọc ấy một cuộc “Hội nghị triển khai công tác văn học năm 2023 khu vực Tây Nguyên (các chi hội Đắk Lắk, Gia Lai, Đắk Nông, Kon Tum, Lâm Đồng) và tọa đàm “Văn học Tây Nguyên trong tiến trình xây dựng đất nước””. Tất nhiên có sự phối hợp với Hội Văn học Nghệ thuật Đắk Lắk.

Trường tiểu học nổi tiếng nhất thị xã lúc đó là trường tiểu học  Nguyễn Công Trứ. Trường nằm ở ngả tư Phan Bội Châu và Tôn Thất Thuyết (bây giờ là Lê Hồng Phong). Giữa sân trường có một cây đa cổ thụ cao ngất, mãi sau này mới đổ. Phía sau trường là Đình Lạc Giao.

Mỗi mùa mỗi hoa. Mỗi thời một loài thi sĩ. Tôi ở với Vũ khi ngày còn thơ chỏm, hai đứa đầu trần cháy nắng loe hoe ngày rượu. Gió mưa cũng nhiều trong những trận thơ phú nắng lên mây xuống ấy.

Thơ viếng có một vị trí rất riêng trong thơ ca Việt. Qua những bài thơ viếng, người đọc không chỉ thấy được chân dung, sự nghiệp một con người mà còn như thấy được cả thời đại, khí thế, phẩm chất của một đất nước, một dân tộc. Và những bài thơ viếng ở trên, chúng ta thấy trong đó hình ảnh bậc “khai quốc nguyên huân”, hình ảnh của đất nước và con người Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh.

Giữa trưa đầy nắng Sài Gòn chị bán cà phê vỉa hè chợt nói, sắp tháng chạp rồi nè. Thốt nhiên lòng se lại. Ừ nhỉ, tháng chạp sắp về rồi. Mưa phùn sắp về với Hà Nội rồi.

“Vì lòng lương thiện, cậu từng đem cơ hội nhường cho người khác; cũng vì sự lương thiện ấy, cơ hội trong cuộc đời chưa từng bỏ qua cậu”.

Bài viết này là trao đổi của tôi với tác giả Vũ Thị Hương Mai về thơ của nhà thơ trẻ Trần Đức Tín (bút danh Khét) khi chị comment rất thẳng thắn dưới bài viết ""Lạc" của Trần Đức Tín" trên trang facebook của tôi.

“Ở nghĩa trang thành phố” là một bài thơ hay, mang đậm tính nhân văn và ý nghĩa nhân quần sâu sắc.

Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh “Dốc ngược chai” rượu để cố "chắt thêm" lấy "vài giọt rượu", điều đó chứng tỏ 2 người đã cùng nhau ngồi “đối tửu” lâu lắm rồi, cũng gián tiếp "tố giác" họ là đôi bạn thân, đôi bạn tâm giao có rất nhiều tâm sự cần được giãi bày.

Nhà thơ Ái Nhân Thi Sĩ (có thêm các biệt danh là Ái Nhân Bùi, Vua Mộng...) viết bài thơ “Cái Tôi” từ 26 tháng 04 năm 2020, như tự răn mình, như trách người, trách đời... đã để "cái tôi tiêu cực” chi phối cuộc sống, phủ mờ và làm tổn thương các mối quan hệ giữa con người với con người trong xã hội.
 

Những câu thơ nhuốm màu cô đơn với cảm giác ngậm ngùi chua chát của tâm trạng như mặc cảm tội lỗi, như lén lút, hụt hẫng, như chán chường tuyệt vọng...

- Cội rễ làm nên sức sống bất diệt của tác phẩm văn chương là tài năng, ân tình người cầm bút. Văn chương khơi nguồn từ trái tim sẽ đi đến những trái tim để rồi người ta nhớ mãi không quên.
 

Không ngờ chỉ vì 2 chữ “te tẻ” ngẫu hứng dùng mà có mấy cuộc “bút chiến” nho nhỏ đã sảy ra trên trang facebook cá nhân của mấy "bạn" văn chương.

Điều đặc biệt là cho đến nay, Lê Thành Văn có lẽ là nhà thơ duy nhất của vùng đất Tây Nguyên viết về Bác Hồ xuyên suốt một tập thơ dày cả trăm trang sách.

Chính cách dịch sang tiếng Việt từ bản tiếng Pháp kể trên: Ta nghe tiếng xào-xạc, Con nai vàng ngơ ngác, Đạp trên lá bàng khô, Nguyễn Vỹ đã khiến nhiều người ngộ nhận rằng Lưu Trọng Lư đã “cầm nhầm” thơ của Sarumaru.

Mạng xã hội những ngày qua lại rộ lên chuyện bản quyền bài thơ Tiếng Thu của Nhà thơ Lưu Trọng Lư.
Chúng tôi xi đăng lại bài viết sau đây của Nhà thơ Trần Đăng Khoa (năm 2018) trả lời câu hỏi của độc giả Lê Xuân Quang, hiện đang sống ở Berlin, Đức.
 

Tôi đọc thơ Nguyễn Tuyển không nhiều, cũng không thường xuyên nên hiểu về thơ của Nguyễn Tuyển không được sâu nhưng có lẽ Cha Mẹ và Quê Hương là mảng đề tài chiếm dung lượng khá lớn trong thơ anh thì phải.

- Nhớ đến nhà thơ Lê Anh Xuân, người ta sẽ nhớ đến những vần thơ bất hủ của ông với tác phẩm nổi tiếng Dáng đứng Việt Nam. Thơ và cuộc đời ông là bản hùng ca về tình yêu nước.
 

- Một lẽ thường, các tác phẩm văn chương, dù khiêm tốn hay có đóng góp nhất định với đời sống xã hội, khi đến với người đọc, ở vị trí của mình, thường là thưởng thức những giá trị nghệ thuật mà nó mang lại, mấy ai biết thấu đáo về hoàn cảnh ra đời, đời sống của người sáng tạo ra nó, hoặc những đoạn trường khuất khúc, hoặc những thăng hoa nhất thời trong quá trình tác phẩm được sinh ra.

Ngày 13 tháng 3 năm 2019, trên dòng thời gian facebook của nhà thơ 16 vợ Nguyễn Đăng Hành đăng bài tự họa chân dung của ông và chân dung một bạn thơ ông trân quý:

- Vượt ra khỏi phạm vi một bài văn tế, chỉ dùng trong nghi thức tang ma, Văn tế nghĩa sĩ Cần Guộc mang một thông điệp ngữ nghĩa rất hào sảng, hùng hồn và xứng đáng được coi là một kiệt tác của Nguyễn Đình Chiểu…
 

- Nguyễn Đình Chiểu – nhà thơ lớn, tiêu biểu cho dòng văn học yêu nước chống Pháp cuối thế kỷ XIX, người mà tên tuổi gắn liền với phong trào đấu tranh oanh liệt của nhân dân miền Nam ngay từ những ngày đầu thực dân Pháp đặt chân lên đất nước ta.

Sau gần nửa thế kỷ, kể từ ngày bài hát “Những đồi hoa sim” của Dzũng Chinh được chính thức cấp phép lưu hành. Ca khúc xuất phát từ Màu tím hoa sim – bài thơ mở ra bi kịch cuộc đời một nhà thơ tài hoa, mà cho đến bây giờ người ta vẫn nhắc đến đầy ray rứt: Hữu Loan.

- Năm 2008, tôi được gia đình cố thi sỹ Trần Dần tặng cuốn “Trần Dần – thơ”, dày gần 500 trang do Nhà xuất bản Đà Nẵng ấn hành. Lúc đó, báo Tiền Phong đã giới thiệu một chùm thơ của ông.
 

NGƯỜI VỀ thể hiện rất rõ lối sống - nhân sinh quan khác nhau của hai người: Nhân vật “người về” và nhân vật xưng "Ta" đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất, chính là chủ thể trong bài thơ.

- Từng nói vui “mình là người trẻ nhất trong lớp các nhà văn tiền chiến”, song Nguyễn Đình Thi chỉ thực sự đến với thơ khi ba lô lội suối trèo đèo tham gia cuộc kháng Pháp. Và, không giống những bài hát tràn đầy hào khí cách mạng làm nức lòng đồng bào cả nước mà ông sáng tác trước đấy, khởi đầu, thơ Nguyễn Đình Thi nhỏ nhẻ, kín đáo như những tiếng… nói thầm…

ĐỢI XUÂN của Đặng Xuân Xuyến là bài thơ lục bát ngắn 4 câu nhưng rất hàm súc!

“Toàn bộ thơ Nôm truyền tụng của Hồ Xuân Hương… đều không phải của Hồ Xuân Hương” và theo anh, công trình rất nổi tiếng “Hồ Xuân Hương, bà chúa thơ Nôm” của Xuân Diệu “là không có cơ sở khoa học, dứt khoát sẽ tự sụp đổ, chỉ có sớm hơn hay muộn hơn mà thôi”.
 

Già làng Ây Nô ở Buôn Trí, thuộc vùng đất nổi tiếng Bản Đôn (Đắc Lắc) đến nay đã sống qua 90 mùa rẫy. Da của Già đã răn reo như da voi trăm tuổi, tóc đã bạc như đồi lau trắng giữa mùa khô. Thế nhưng cái đầu của Già thì vẫn còn nhớ mọi chuyện cách đây hơn nửa thế kỷ, y như vừa mới hôm qua, hôm kia vậy.

- Đó là truyện ngắn “Hai người ăn tết lạ”, được sáng tác trước 1945. Gần như nó chỉ được GS Hà Minh Đức tuyển một lần trong tập “Những cánh hoa tàn” do Nhà xuất bản Tác phẩm mới ấn hành năm 1988. Ngoài ra, theo quan sát của chúng tôi, nó không có mặt trong bất cứ một tuyển tập nào của Nam Cao dù đây là nhà văn có tác phẩm được tái bản liên tục.

Tác Giả Trẻ là giải thưởng nhiều ưu ái của Hội Nhà văn Việt Nam, đã trao nhầm cho một cuốn sách đạo văn từ tác phẩm người khác một cách công khai.

Bài thơ "Ở lại" là một trong số các bài thơ tình hay của nhà thơ Đặng Xuân Xuyến! Ngôn từ và hình ảnh trong bài thơ thật bạo liệt và táo bạo, đậm chất phồn thực nhưng không hề mảy may khiêu dâm, tục tĩu.

Bài thơ "Phiên chợ Dào San" của nhà thơ Trương Hữu Thiêm, đã hớp hồn tôi ngay từ những câu thơ đầu. Chất hoang dã đại ngàn đậm đặc trong 4 câu khổ đầu bài thơ đã tạo ấn tượng tức thì:
 

- Lần đầu tiên chúng tôi tìm, thăm nhà thơ Hoàng Cầm là buổi sáng. Khi Hà Nội, nắng sớm đã kéo những tàng sấu già mốc và xà cừ lên cao, hòa với màu xanh thẳm của bầu trời; cùng những đám mây trắng nấn nuối trôi, như muốn đem cả hai màu xanh về một phương trời khác.
 

Đã xuất bản gần 20 tập thơ viết về Đảng về Bác, là thành quả của sự lao động cần mẫn rất đáng trân trọng của nhà thơ Nguyễn Hưng Hải.

Có tổ tiên từ thần thoại Hy Lạp và phương Đông, “Nàng Thơ” hiện đại sinh tại Pháp vào thế kỷ XIX, sang Việt Nam vào đầu thế kỷ XX. “Nàng Thơ” là nguồn cảm hứng sáng tạo, hình ảnh nhân hóa về thơ ca, người tình nghệ thuật lý tưởng trong thế giới sáng tạo của nam thi sĩ.

Tưởng quên được tình xưa, quên được người xưa dễ lắm mà sao đọc thơ thấy đau thế Đặng Xuân Xuyến? Quên đi, bỏ đi mà nhà thơ lại nhớ những chi tiết nhỏ nhặt nhất, cứ như đốt lòng vậy thì bỏ yêu sao được?

Hổ là loài thú dữ ăn thịt và chẳng bao giờ sống chung được với người. Nhưng trong đời sống tinh thần của con người, nó lại rất gần gũi.

Khi bình thơ thì chê khó hơn khen. Hạ bút chê một câu thơ, một ý thơ hay chỉ một chữ trong bài thơ, nhà bình thơ phải có kiến thức rộng và nội lực sung mãn, đủ khả năng phản biện khi có ý kiến trái chiều.

- Tháng 12.1975 tôi rời quân đội theo chế độ xuất ngũ để trở lại trường cũ ĐHSP Vinh sau 3 năm rưỡi gác bút nghiên lên đường tham gia chiến đấu ở chiến trường miền Đông Nam Bộ, giải phóng thành phố Sài Gòn. Chỉ một tháng sau đó là cái tết Bính Thìn 1976 ập đến.
 

Trong sự phát triển đa chiều của văn học nghệ thuật (VHNT) hôm nay, những ý kiến riêng sắc nhọn là một dấu hiệu đáng mừng. Thời báo VHNT xin đăng bài viết này của nhạc sĩ Nguyễn Đình San với mong muốn nhận được nhiều ý kiến phản hồi của các nhà lý luận và bạn đọc để không khí trao đổi thêm  phong phú.

Cũng từ khoảng hai chục năm nay, tôi biết đôi câu thơ này là của Ngải Tuấn Mỹ, tri phủ Hán Dương - nay là Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc. Tôi đã hai lần thưa với các nhà nghiên cứu và bạn đọc rằng, đây là điều cần phải khảo sát lại.

Trước khi từ giã cõi đời ở Gành Ráng (Qui Nhơn), thi nhân Hàn Mặc Tử đã để lại những lời trăng trối:

Lâu nay, có 2 sự nhầm lẫn về bài thơ “Tình già” – được xem là tác phẩm mở đường cho Thơ mới, của học giả, nhà thơ, nhà báo Phan Khôi.
 

- Nhà thơ Trúc Thông 82 tuổi, bị cơn tai biến nặng không rời khỏi giường, ông ăn trên giường, uống trên giường, ngủ li bì suốt ngày trên giường. Thời gian cuối đời là giai đoạn khó khăn nhất sau 13 năm ông bị tai biến, nhưng người vợ hiền vẫn lặng lẽ, bền bỉ chăm sóc những ngày còn lại của ông trên thế gian.

- Đã có nhiều bài viết về “Người hàng xóm” của Nguyễn Bính, nhìn dưới các góc độ khác nhau, như folklore, phân tâm học, biện chứng tâm hồn… Ở đây, chỉ nhìn bài thơ dưới góc độ, mà nói một cách dân dã là “suy bụng ta ra bụng người”, hay nói một cách văn vẻ là “Lấy trong ý tứ mà suy”. Đã là suy bụng ta ra… thì có thể trúng hay trật.

- Khi trò chuyện về nghiệp văn của mình, nhà văn Chu Lai bảo rằng, viết cái gì thì viết, đằng sau các tác phẩm của ông bao giờ cũng là chiến tranh.
 

- Cùng với dòng chảy của nền văn học yêu nước chống ngoại xâm từ những năm tháng của hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ, mảng văn học về đề tài biên giới, biển đảo cũng đã và đang được các nhà văn nhà thơ xem là một mạch nguồn cảm hứng vô tận trong sáng tác, tạo nên những tác phẩm văn thơ thấm đẫm lòng yêu nước và tự hào dân tộc.    
 

- Tôi đã rất đắn đo trước khi viết bài này, đơn giản vì sẽ phải lên tiếng phê bình một người bạn cùng nghề phê bình nghiên cứu mà tôi đã và đang có những liên hệ trao đổi khá mật thiết trong việc tìm tòi tư liệu sách báo nghiên cứu. Tôi muốn nói đến nhà phê bình nghiên cứu văn học Thụy Khuê, hiện cư trú tại Pháp.

Nhạc sĩ Phú Quang vừa trở về đất mẹ trong tình yêu thương và nỗi buồn chia xa của bạn bè đồng nghiệp cũng như khán giả. Bài viết của nhà nghiên cứu, phê bình âm nhạc Nguyễn Quang Long cũng là một lời tri ân của anh với vị nhạc sĩ của những giai điệu trữ tình tự sự mang đặc trưng riêng…
 

- Tôi gặp nhà thơ Hữu Thỉnh ở tòa soạn Báo Văn nghệ 17 Trần Quốc Toản, Hà Nội, vào đúng buổi sáng đầu tiên ông về nhận chức Tổng Biên tập Báo Văn nghệ thay nhà văn Nguyên Ngọc. Ông ngồi bên cửa sổ gác hai, bâng quơ nhìn xuống đường Trần Quốc Toản vắng lặng, trong cơn mưa rả rích buồn tênh.
 

Cấm kỵ, dân dã, sống động, khiêu khích, bi hài và cả thơ mộng. Đó là những tính từ và còn nhiều hơn nữa khi nói đến bút pháp đa dạng, tài hoa của Hồ Xuân Hương, đặc biệt trong thơ chữ Nôm của bà.
 

Đọc bài thơ “Say yêu” khi gặp 2 từ “gian díu” tôi nghĩ có lẽ Đặng Xuân Xuyến đã dùng từ sai hoặc anh viết sai chính tả nhưng ngẫm nghĩ kỹ và đọc lại bài thơ mới thấy anh đã có chủ ý dùng từ “gian díu” vì chỉ 2 chữ đó mới diễn tả đúng được tâm trạng yêu của bài thơ: Một tình yêu cuồng nhiệt và vụng trộm!

GS. Trần Ngọc Thêm cho rằng, phải bỏ câu khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn”, vì đây là “sản phẩm của nền giáo dục Nho giáo, phục vụ cho mục tiêu đào tạo người thừa hành, coi việc đòi hỏi người dưới phải phục tùng và giữ "lễ" với người trên là yêu cầu số 1”.
 

Tiến tới Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24.11.2021 tại Hà Nội, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều – Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đã có tham luận được trích đăng một phần trên Báo Nhân Dân ngày 22.11.2021. Sau đây xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài tham luận của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều.
 

– Lưu Trọng Ninh là đạo diễn gắn với những bộ phim gai góc, dữ dội nhưng cũng không kém phần da diết, thơ mộng như “Canh bạc”, “Hãy tha thứ cho em”, “Ngã ba Đồng Lộc”, “Dốc tình”, “Hoa cỏ may”…
 

Tôi đọc bài thơ Lửng Đèo Tình Khúc của nhà thơ Phạm Thành cách đây chừng tháng, hơn tháng. Cũng định viết vài dòng cảm nhận khi đọc Lửng Đèo Tình Khúc nhưng lúc đó lưng tôi đau quá nên tạm lưu bài thơ vào mục xem sau để khi nào lưng bớt đau sẽ viết vài dòng cảm nhận.
 

Lần đầu đăng trên báo Văn nghệ những năm 1970, bài thơ của Trần Vàng Sao đính kèm ghi chú “Từ miền Nam gửi ra”.

- Nói đến thơ ca Nhật Bản, người ta nghĩ ngay đến Matsuo Basho (Mat-su-ô Ba-sô/Tùng Vĩ Ba Tiêu) [1], nhà thơ lớn nhất mọi thời của xứ sở Phù Tang, người đã đưa thể thơ haiku (hai-kư) lên đến đỉnh cao… Ở Việt Nam tên tuồi Basho đã được nhiều người biết đến, nhưng người ta thường nghĩ về ông như một Thiền sư và tuy có biết thơ haiku của ông là có giá trị, nhưng đại đa số đều cho là rất khó hiểu và xa lạ.

Chủ đề này, trước đây chưa được đề cập đến hoặc chưa được quan tâm thấu đáo. Thiết nghĩ nhân dân đã giải oan cho nàng (biến thành ngọc trai) và để cho đôi trai tài gái sắc tha thứ cho nhau, hòa hợp với nhau thì chúng ta sao phải khắt khe quá mức đối với một thiếu nữ tuổi trăng tròn đã hiến dâng cả cuộc đời cho tình yêu.

“Bước qua lời nguyền” và “Đất mồ côi” đều viết về đề tài cải cách ruộng đất và nông thôn miền Bắc sau cách mạng tháng Tám. Cùng một đề tài nhưng được viết vào hai giai đoạn khác nhau của cuộc đời. Thời tuổi trẻ (“Bước qua lời nguyền”), thời chiêm nghiệm, trải nghiệm và nhiều suy tư về cuộc sống (“Đất mồ côi”) vì thế hai tác phẩm trên có nhiều điểm hấp dẫn riêng.
 

Nguyenduyxuan.net - Có người dựa vào thi pháp truyện cổ tích, cho nhân vật Tấm là nhân vật chức năng, thực hiện triết lý “ở hiền gặp lành, ác giả ác báo” của nhân dân.
 

Nguyenduyxuan.net - "Người đọc không hiểu tác giả viết gì. Tác giả cũng không biết mình viết gì. Nhưng mọi người cứ khen nhau ngậu xị.".

Con tàu nhổ neo nhằm hướng Nam thẳng tiến, đi trên biển cả mênh mông màu xanh của nước biển hút tầm mắt mới thấy được đại dương bao la đến nhường nào. Lênh đênh 6 ngày đêm trên biển thì tàu đã về đến Cà Mau, nhận được tín hiệu của đất liền, tàu trưởng hạ lệnh cho tàu cập bến.
 

Thơ tình yêu, cứ đọc mà mê, cứ đọc mà say, cứ đọc mà nhớ… Với tập Lá chiêm bao của nhà thơ Đặng Bá Tiến, điều đó hẳn đúng lắm thay!
 

Tôi nghĩ, một quan điểm rất cơ bản trong thi ca, chính là thái độ nhân sinh và thế giới quan của nhà thơ như thế nào? Nó có ý nghĩa rất quyết định tới tấm vóc của một bài thơ hay, cũng như tác phẩm văn chương.

- Cho đến tận hôm nay, cuộc tranh luận về Nguyễn Huy Thiệp vẫn chưa kết thúc. Có người ca ngợi ông như một nhà văn đại tài, đề nghị tặng giải Nobel cho ông.

- Có thể thấy, hầu hết những truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp đều chứa đựng một hoặc vài lời triết lý của ông về văn chương. Điều đó chứng tỏ, Nguyễn Huy Thiệp là người hay trăn trở về văn chương và ý nghĩa của nó. Những triết lý đó, được phát biểu gián tiếp qua các nhân vật, qua tình huống truyện hoặc đôi khi phát biểu một cách trực tiếp…

Trong thời gian khó khăn do chiến tranh và bao cấp của đất nước, gia đình ông đã gồng mình lên để vượt qua. Với 7 miệng ăn mà thu nhập chỉ có đồng lương công chức “ba cọc ba đồng”, gia cảnh của nhà thơ chỉ những đứa con ông là người thấm thía hơn ai hết.

Thơ ông như cuộc kiếm tìm khuôn mặt hình dáng đích thực của tình yêu, của số phận trong cái khốc liệt của chiến tranh.

“Làm ma em vợ” là một bài thơ khóc. Đứng trước bao cảnh đời khốn khổ trên bờ bến nhân gian, với tâm khảm xót xa một người em vợ, nhà thơ đã viết ra bài khóc tang này